Muszę Państwu powiedzieć, że wprost uwielbiam niemiecką szkołę fortyfikacyjną przełomu lat 20. i 30. XX wieku. Był to czas, w którym Niemcy były oficjalnie podporządkowane ustaleniom Traktatu Wersalskiego, a działania Inspekcji Saperów i Fortyfikacji Reichswehry determinował jeszcze lęk przed nadzorem Międzyalianckiej Wojskowej Komisji Kontroli. Sprawy nie ułatwiały skromne fundusze oraz - ogólnie rzecz biorąc - brak doświadczenia. Mówiąc krótko: Niemcy musieli kombinować. Okres ten w niemieckim budownictwie fortecznym charakteryzuje duża doza improwizacji, ale przy tym również próby ujednolicenia tego zagadnienia. Owocem tych trudnych czasów były nierzadko konstrukcje, nie bójmy się tego słowa, kuriozalne. Taką konstrukcją był właśnie obiekt S. 4b wybudowany w ramach Pozycji Odry.
Unsterstand wymyka się sztampowemu myśleniu o XX-wiecznej fortyfikacji. Na zewnątrz wygląda niepozornie, wydaje się być nieporadnym schronem biernym. Ale już na pierwszy rzut oka da się zauważyć kilka niebagatelnych detali. Pierwszy: to nietypowa elewacja boczna po prawej stronie, wykonana w formie schodów. Drugi: od strony elewacji bojowej ze stropu sterczą kikuty po uciętych stalowych teownikach. I trzeci: tuż obok nich dojrzeć można ujście niewielkiego stalowego przewodu... Wszystkie wymienione elementy składały się na... otwarte stanowisko bojowe ulokowane na stropie schronu! Załoga po wspomnianych schodach wnosiła uzbrojenie na strop i zza stalowej płyty przykręconej do uciętych już po wojnie teowników mogła prowadzić ogień w stronę pobliskiego mostu łączącego brzegi Odry. Łączność z wnętrzem schronu zapewniała załodze rura głosowa. Zanim wejdziemy do środka warto zwrócić uwagę na otoczenie otworu wejściowego. W płaszczyźnie betonu odnajdziemy kotwy - ślad hipotetycznego kamuflażu. Prawdopodobnie zamontowana była na nich drewniana ościeżnica z drzwiami - maskującymi rzeczywisty charakter schronu. Obok kotw znajdziemy stalowy przewód, w którym doprowadzony był kabel telefoniczny: schron posiadał łączność ze światem zewnętrznym.
Gdy przekroczymy próg obiektu czekają nas kolejne niespodzianki. Pierwszą jest zachowane skrzydło lekkich stalowych drzwi dwudzielnych. Jest to prawdziwy rarytas! Oba skrzydła razem miały wysokość 180 cm, szerokość 80 cm i grubość 1 cm. Zachowało się ich niewiele, a do niedawna można było je jeszcze podziwiać w Muzeum Wału Pomorskiego... Kolejną niespodziankę znajdziemy tuż za drzwiami. Jest to stalowy stelaż okalający otwór wejściowy od wewnątrz. Jest to niezwykle rzadkie, a przy tym ciekawe rozwiązanie: założona była na nim kurtyna gazoszczelna, mająca zapewnić w pewnym stopniu gazoszczelność. Kurtyna plus drzwi dwudzielne tworzyły śluzę gazową.
Obiekt - na nieszczęście dla załogi - nie zapewniał obiegu powietrza! We wnętrzu brak jest jakichkolwiek ujść przewodów wentylacyjnych. Schron nie był również prawdopodobnie ogrzewany - brakuje przewodu kominowego...
Dopiero we wnętrzu widać jak prostą konstrukcją był Gruppenunterstand S. 4b: był to jednoizbowy projekt oparty o stelaż złożony z segmentów blachy falistej typu „H“. Tu następna niespodzianka: jej arkusze zachowały się do dziś. Wnętrze obiektu było ciasne. Wyposażone prawdopodobnie w drewniane ławy. Przebywając w środku można się poczuć ducha I-wojennych fortyfikacji mobilizacyjnych... Załoga mogła utrzymać kontakt ze światem zewnętrznym za pomocą telefonu polowego...
Ten niezwykły obiekt jest perłą. Szkoda, że niestety zapomnianą, pozostawioną i zaniedbaną...
Za pomoc w powstaniu tego artykułu bardzo dziękuję Dariusz Pstuś/4 Historie - autorowi artykułu "Der friedensmäßige Oderausbau im Bereich der Festungskommandantur Küstrin in den Jahren von 1931 bis 1933" zawartego w niemieckim czasopiśmie Fortifikation, nr 31/2017, który był inspiracją do odwiedzenia schronu i niniejszego tekstu.
Metryczka:
| Odłamkoodporne ukrycie dla piechoty z otwartym stanowiskiem bojowym na stropie S. 4b (Gruppenunterstand aus Beton S. 4b) |
|
| Umocnienia: | Pozycja Odry (Oder-Stellung) |
| Odcinek: | Przybrzeg (Fürstenberg)* |
| Pancerze: | 1x lekkie drzwi stalowe dwudzielne |
| Uzbrojenie: | 1x MG 08 |
| Odporność: | odłamkoodporny |
| Rok budowy: | 1931 |
Galeria:
*Prezentowany obiekt w mojej opinii jest unikatem. Stąd nie podaję jego dokładnej lokalizacji i PROSZĘ TEGO NIE CZYNIĆ W KOMENTARZACH. Komentarze takie będą przeze mnie usuwane.
===============================
Jeśli chcesz - wesprzyj mnie - https://patronite.pl/Fortyfikacje
===============================
