“Do You want heavy?” (jak mawia James Hetfield). Dziś naprawdę duży i potężnie uzbrojony obiekt: Panzerwerk nr 708. Pod kilkoma względami obecnie to schron wyjątkowy. Już za swojej świetności budził respekt: odporność w kat. B, szeroki zakres uzbrojenia, który miał docelowo być wzbogacony o armatę ppanc., spora kubatura, dwie kondygnacje! Aktualnie przyciąga stanem zachowania i dwoma "białymi krukami" niemieckiej fortyfikacji, które w sobie kryje. Chcą Państwo zobaczyć cóż to za cymesy? Zapraszam do śledzenia Fortyfikacje! Na początek rozejrzyjmy się na zewnątrz!
Pierwszy skarb. Jedyna w Polsce (w Europie?) zachowana w całości płyta pancerna 6P7. Została nią wzmocniona kazamata flankująca elewację wejściową. Jako płyta pancerna, 6P7 cechowała się skomplikowaną techniką wytwarzania i wykonana była ze stali wysokostopowej*. Już sama jej grubość była imponująca: 20cm!
| Dane techniczne - płyta pancerna 6P7: | |
| Ciężar całkowity [t]: | 19 |
| Grubość [mm]: | 200 |
| Wymiary płyty [szer. x wys. mm]: | 3800 x 3000 |
 |
|
Drugi rarytas, o trochę innym charakterze, ale również bardzo cenny i co ciekawe zlokalizowany w kazamacie flankującej z płytą pancerną 6P7. Na ścianie po lewej stronie zachował się... rysunek techniczny dotyczący zamontowania telefonu! Trzeba przyznać, że jest to bardzo dokładna rycina, wykonana z dbałością o techniczne detale ułatwiające jego montaż.
Czas trochę rozejrzeć się po bogatym wnętrzu B-Werk'a. Większość pomieszczeń zachowana jest w całości. Szczególną ostrożność należy zachować przy otworze technicznym, który służyć miał transportowi luf armatnich. Górna kondygnacja podporządkowana była celom bojowym i dowódczym.
Dostęp do dolnej kondygnacji był niegdyś utrudniony i wymagał użycia lin lub drabiny. Obecnie zejście na niższy poziom jest co nieco ułatwione, więc pojawiłem się tam i ja! Zdjęć wykonałem sporo - podzielone będą na trzy posty. Dolna kondygnacja zachowana jest w bardzo dobrym stanie. Zniszczenia poczynione przez saperów są tu prawie niewidoczne. Część pomieszczeń jest lekko podtopiona, więc podczas eksploracji zalecam wyjątkową ostrożność!
Dolna kondygnacja Pz. W. 708 jest w kilku aspektach bardzo ciekawa. B-Werk ten to konstrukcja z 1938 roku. Większość dużych konstrukcji wzniesionych przez Niemcy w drugiej połowie lat 30. XX wieku posiadało symetryczne dolną i górną kondygnację. W 708-ce dolny poziom jest nieco większy! Odwiedzając schron obecnie, można na dolnej kondygnacji zaobserwować dużą ilość napisów i kreśleń ołówkiem, naniesionych przez instalatorów sieci elektrycznej oraz telefonicznej. Są one cennym uzupełnieniem wiedzy na temat funkcji jakie pełniły poszczególne pomieszczenia. Ogólnie - dolna kondygnacja pełniła funkcje podporządkowane potrzebom socjalnym, aprowizacyjnym i sanitarnym załogi.
Mówiąc krótko: Panzerwerk 708 był projektem wyjątkowym! Widać to również w względzie formy jaką nadano konkretnym izbom. Mają one niejednokrotnie nietypowy kształt. Na dolnej kondygnacji znajdziemy wieloboczną izbę załogi. Inne natomiast pomieszczenia miały nieregularną wysokość. Warto w tym przypadku zajrzeć do pomieszczenia ze zbiornikami na paliwo oraz do ulokowanego zaraz obok składu technicznego. Wysokość tych pomieszczeń wykracza poza wysokość innych!
Na dolnej kondygnacji znajdowały się toalety i umywalnie. W WC na ścianach odnajdziemy ślady montażu spłuczek i kompaktów. Intrygujący jest brak śladów jakichkolwiek ścianek rozdzielających poszczególne kompakty!
Wyjątkowa, chociaż nie jedyna taka na całym Froncie Fortecznym, była również maszynownia. Oba agregaty prądotwórcze znalazły miejsce w dwukondygnacyjnym sporej kubatury pomieszczeniu.
Oczywiście znajdziemy tu szereg typowych pomieszczeń dla B-Werka. Każda taka konstrukcja, przynajmniej z założenia, powinna mieć możliwość prowadzenia walki w okrążeniu i osamotnieniu. Na dolnej kondygnacji odnajdziemy więc kuchnię ze spiżarnią, sporą izbę opatrunkową, liczne składy i magazynki oraz izby załogi i pogotowia bojowego.
Największym skarbem dolnej kondygnacji - przynajmniej w mojej opinii - był rysunek techniczny znajdujący się w jednej z izb załogi. Ołówkiem został tam nakreślony telefon wraz z niezbędnym osprzętem. Podobny rysunek znajdował się w izbie bojowej z płytą pancerną typu 6P7.
Metryczka:
| Umocnienia: | FFOWB (MRU) |
| Pancerze: | 1x 2P7, 1x 6P7, 2x 14P7, 2x 20P7, 1x 34P8, 1x 48P8, 1x 57P8, 1x 424P01, 1x 438P01, 1x 420P9 |
| Uzbrojenie: | 2x MG 08, 4x MG 34, 1x moździerz M 19, 1x miotacz ognia FN |
| Odporność: | B alt |
| Rok budowy: | 1938/1939 |
Galeria:
*Na temat procesów technologicznych towarzyszących produkcji płyt stalowych i pancernych warto poczytać: LINK.
![Tapeta FORTYFIKACJE z kalendarzem na pulpit [MARZEC 2019]](https://fortyfikacje.xyz/cache/mod_bt_contentslider/81151ca0ebbf84811074519c97d1b798-2019_03_kalendarz_fortyfikacje_head.jpg "Tapeta FORTYFIKACJE z kalendarzem na pulpit [MARZEC 2019]")
