Są tacy, którzy szukają "Wału Pomorskiego" wśród umocnień "MRU"...* Idąc tym tropem postanowiłem... Szukać Pozycji Odry na Pozycji... Pomorskiej!** To karkołomne zadanie okazało się nie tak trudne, na jakie w pierwszej chwili wyglądało. W tym celu udałem się do Górek Noteckich, gdzie odnalazłem intrygującą konstrukcję...

Był to schron, który - podobnie jak wiele obiektów nad Odrą - otrzymał charakterystyczną lokalizację. Budowniczy wznieśli go w poprzek wału przeciwpowodziowego, na lewym brzegu Kanału Otok, znanego też pod nazwami Polka, Pulsa lub Rana. Sam projekt i gabarytami, i wyglądem przypominał wiele konstrukcji wzniesionych nad Odrą, np. tych na odcinku Brody - Nietkowice, wybudowanych w latach 1937-1938. I o ile nad Odrą schrony izbami bojowymi zwrócone były ku przeciwległemu brzegowi rzeki, o tyle Stand z Górek Noteckich izbę bojową z głównym uzbrojeniem w postaci sMG 08 otrzymał skierowaną w stronę przeciwną. Oś sektora pokrywała się z drogą gruntową prowadzącą w kierunku Noteci, a przecinającą Kanał Otok na solidnej żelbetowej przeprawie, znajdującej się na zapolu prezentowanego schronu! Nurt samego Kanału znajdował się w sektorze ognia stanowiska obrony elewacji wejściowej! Można domniemać, że z tego powodu i to stanowisko otrzymało uzbrojenie w postaci ciężkiego km.

Add a comment

Dzisiaj ponownie udajemy się nad brzeg Odry, by wśród przerzedzonej zimowym (?) klimatem roślinności odnaleźć ruinę schronu nr 679. Obiekt, mimo iż obecnie stanowi malownicze gruzowisko, nadal jest intrygującym celem eksploracji oraz źródłem wiedzy dla każdego entuzjasty urody niemieckiej sztuki fortyfikacyjnej (choć znam takich, którzy uważają, że jest ona najbrzydszą z możliwych!). Schron został wzniesiony niespełna 100 metrów od brzegu rzeki. Ulokowano go na szczycie wypukłego brzegu niewielkiego meandra rzeki. Taka lokalizacja dawała możliwość skutecznego ostrzeliwania przeciwległego brzegu Odry na północ i południe. Potencjał ten oczywiście wykorzystano i Stand otrzymał dwa stanowiska bojowe.

Add a comment

Pozostajemy na Pozycji Pomorskiej! Dziś odwiedzimy kolejny - wyjątkowy - schron wzniesiony w 1932 roku. Pojawiły się wówczas w fortyfikacji niemieckiej nowe konstrukcje. Projektanci postanowili połączyć w jednym dziele rolę schronu bojowego oraz ukrycia dla piechoty*. Ponadto izba bojowa miała posiadać tzw. "kazamatę pancerną", czyli osłonę w postaci dwóch stalowych płyt: stropowej oraz frontowej. Takie, trzyizbowe obiekty, wzniesione zostały na kilku budowanych na początku lat 30. niemieckich liniach umocnień. Mimo że każda z wyżej wspomnianych budowli spełniała wymagania zawarte w instrukcji Stellungsbau z 4 sierpnia 1930 roku, to stosowano tu projekty indywidualne. Poszczególne schrony różniły się układem i orientacją wobec siebie śluzy, pomieszczenia wypoczynku oraz izby bojowej. Nierzadko różnice dotyczyły również rozwiązań wejścia do schronu.

Add a comment

Dzisiaj nietypowy, ale ściśle związany ze sztuką fortyfikacyjną obiekt! Nierzadko na arcyciekawy zabytek architektury militarnej możemy natknąć się w miejscu, w którym się go nie spodziewamy... Niejednokrotnie pokonywałem DK 22 pomiędzy Gorzowem Wlkp. a Wałczem. O tym, że w dwóch lokalizacjach przecina ona Pozycję Pomorską oczywiście wiedziałem. Kiedy wznoszono Pommern-Stellung ów trakt był elementem liczącej sobie 1392 km Reichsstrasse 1. Jak ukazują mapy, była to dla Niemiec droga ważna, wszak łączyła ze sobą Niemcy zachodnie ze wschodnimi. Oczywistym było, że szczególnie na odcinkach w pobliżu granicy z Polską będzie ona na różne sposoby chroniona... Do odwiedzenia miejscowości Zdroisko zainspirował mnie artykuł Grzegorza Urbanka i Krzysztofa Michalaka "Most w Starym Osiecznie i przepust w Zdroisku jako przykłady blokad przciwtransportowych III Rzeszy", zamieszczony w "Nadwarciańskim Roczniku Historyczno-Archiwalnym" (nr 18/2011, s. 119-129). Ku memu zaskoczeniu w/w praca opisywała przeprawę w Zdroisku, która zaopatrzona była w galerię minerską. Miejscowość ta leży na dalekim zapleczu Pozycji Pomorskiej - sam z siebie prawdopodobnie nigdy bym nie przypuszczał, że może być powiązana z jej umocnieniami!

Add a comment

Zabieram Was dzisiaj nad Odrę w okolice Cigacic! Zazwyczaj eksploracji poddawane są w tym rejonie schrony znajdujące się na zachód od drogi ekspresowej S3 i są one - przynajmniej pozornie - powszechnie znane. Gorzej jest ze znajomością umocnień wzniesionych na brzegu rzeki na wschód od dzisiejszej S3. Teren - jak to nad Odrą - nie jest tu łatwy. Prócz duktu wiodącego szczytem wału przeciwpowodziowego, dróg jest tu nie wiele... Odcinki dzielące poszczególne obiekty trzeba pokonywać na przełaj (czy kogoś to przeraża? ?). Mimo to warto zapuścić się w ten nieprzystępny (szczególnie latem!) teren.

Add a comment